بسم الله الرحمن الرحیم
خانم نجیبه احمدی در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۴۰۲ از رساله خویش با عنوان «مولفه های ارتباط کلامی موثر در نهج البلاغه» دفاع کردند.چکیده این رساله که با راهنمایی دکتر محمود کریمی و مشاوران دکتر مصطفی دلشاد تهرانی و دکتر محمد هادی امین ناجی و با داوری دکتر ناصر محمدی داور داخلی و آقایان دکتر علی شریفی و دکتر احمد علی قانع به انجام رسید، به شرح ذیل می‌باشد.
چکیده
قدرت کلام و ارزشمندی آن در ارتباط های بینا انسانی از یک سو و آسیب های فراوان ناشی از عدم توفیق در برقراری ارتباط و کمبود یا فقدان مهارت های ارتباط کلامی از سوی دیگر، از دغدغه های صاحب نظران این عرصه و عموم مردم است. وانگهی نگرشی دقیق بر پیچیدگی ارتباط کلامی، مبین آن است که افزون بر ضرورت فراگیری مهارت ها ی کلامی، لازم است تا پاسخگویی به نیازها و حل مشکلات این عرصه با توجه به باورداشت ها و مباحث معرفتی زیربنایی برخاسته از واقعیت های هستی و انسان صورت گیرد. بر این اساس بازخوانی و رجوع مکرر به آموزه های غنی و مترقی نهج البلاغه که انعکاس رفتار و گفتار امیرالمومنین علیه السلام است، یک ضرورت اجتناب ناپذیر می نماید؛ چه، ارتباط کلامی آن حضرت با مخاطبان با بهره بردن از باور های اعتقادی و تدابیر و شیوه های گوناگون ارتباطی در راستای تاثیر و نفوذ در عمق جان مخاطب، الگویی تمام عیار برای رودررویی سالم و گفتگو با همنوع است. از این رو، پژوهش حاضر بر آن است تا به روش کیفی تحلیلی-توصیفی با ارائه مجموعه ای منسجم، استوار، کل نگر و قاعده مند در قالب مبانی، اصول و روش ها با چارچوب جدید و مستند به نهج البلاغه تصویری از ارتباط کلامی موفق، اثرگذار و پایدار را ترسیم نماید. در مبحث مبانی با طرح موضوعات زیرساختی و عمومی تر، پشتوانه نظری اصول و روش های ارتباط کلامی تبیین و استحکام تئوریک به آن ها بخشیده شد و در دو عنوان کلی مبانی خداشناختی و انسان شناختی ارتباط کلامی مطرح شد . مبانی خداشناختی حاکی از احاطه و نظارت خداوندی به گفته و شنیده ها و ثبت و ضبط و حسابرسی کامل آن ها است. پذیرفتن و درک این مبانی، به غلبه خداباوری در زندگی و امتداد آن در ارتباط کلامی می انجامد. مبانی انسان شناختی ناظر به کرامت انسانی، اجتماعی بودن و ارتباط متقابل کلام انسان با اندیشه و قلب او است. مبحث اصول ارتباط کلامی موثر اشاره به قواعد کلی عملی ثابت در این عرصه دارد که به دو شعبه اصول ارتباط کلامی مربوط به کنشگران (تکلیف محوری ، اندیشه ورزی، استفاده از وسایل مشروع، ادب ورزی و فرهیختگی، نشاط بخشی، صداقت ورزی و یکرنگی، مهرورزی) و أصول مربوط به کلام( باورپذیری و اقناع کنندگی ، سلامت و سودمندی، شیوایی و روشنی، همه سو نگری و جامعیت ) طبقه بندی شد. در مبحث روش های ارتباط کلامی موثر، طریقه اجرا و راه های رسیدن به مقاصد مورد نظر أصول به طور مصداقی، تبیین و این موارد احصا شد: روش های ناظر به گوینده (آغاز ارتباط، تناسب سخن با مخاطب، به تفکر واداشتن مخاطب، شناخت ظرف و فضای مناسب برای سخن، توجه به رفتار های غیرکلامی، توجه به اختلال ، بلاغت، کیفیت پایان دادن به ارتباط کلامی) . در روش های ناظر به مخاطب، به جهت دو سویه بودن ارتباط، برخی از ویژگی های علمی-معنوی و رفتاری مخاطب کلام امام نیز شناسایی شد.
کلیدواژه ها: ارتباط کلامی موثر- گفتگوی اجتماعی- طرفین گفتگو- مبانی- اصول- روش ها- آسیب شناسی – نهج البلاغه – امام علی علیه السلام
